Inesa Kuryan
https://orcid.org/0000-0001-8265-2149
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: plucha@mail.ru
Materiał przedstawia niektóre ważne obserwacje na temat nowatorskich badań polsko-białoruskich, które dotyczą obszaru byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, lecz przede wszystkim całości dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Te badania polsko-białoruskie są prowadzone od 2018 roku w Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, a obecnie w postaci grantu zostały wsparte przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej. Są to badania historyczno-literackie, dotyczące tak ważnej instytucji społeczno-kulturalnej, jak literatura.
Słowa kluczowe: topika unionistyczna, świadomość zbiorowa, historia mentalna, poetycka wizja historii, literackość historii
Dorota Eichstaedt
https://orcid.org/0000-0001-5260-9748
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: doroei@autograf.pl
W artykule scharakteryzowano w kontekście porównawczym zależność pomiędzy literaturą a fotografią. Na przykładzie dwóch utworów – Widnokręgu Wiesława Myśliwskiego i Nakarmić kamień Bronki Nowickiej – autorka wskazuje na sposoby literackiego wykorzystania sztuki fotografii w literackim przekazie. Przede wszystkim w artykule zaakcentowano rolę pamięci i unieruchomienia egzystencjalnego zdarzeń i ludzie prezentowanych zarówno w fotografii, jak i literaturze.
Słowa kluczowe: powieść polska, fotografia, pamięć, przekład intersemiotyczny
Alla Kozhinowa
https://orcid.org/0000-0002-5498-7037
Mińsk, Białoruś, badacz niezależny
e-mail: kozhinster@gmail.com
Artykuł poświęcony jest niektórym zagadnieniom historii przejścia na języki słowiańskie przedstawicieli ludów niesłowiańskich zamieszkałych na terytorium Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego – Tatarów litewskich, Ormian polskich, Żydów wschodniosłowiańskich. Argumentuje się, że głównym tego powodem, oprócz konieczności komunikowania się z okoliczną ludnością, były dialektalne rozdrobnienie języków ojczystych i konieczność porozumiewania się w ramach samej grupy etnicznej. Przejściu na języki słowiańskie sprzyjała także względna tolerancja miejscowej ludności wobec emigrantów. W artykule pokazano również, że przechodząc na języki słowiańskie, przedstawiciele ludów niesłowiańskich opanowali nie tylko komunikację ustną, ale także pisemną.
Słowa kluczowe: Tatarzy litewscy, Ormianie polscy, Żydzi wschodniosłowiańscy, języki słowiańskie, Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Litewskie
Agata Brożyna
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
filologia polska, licencjat 2023
„Pisanie opowieści, które ilustrują artyści o tradycjach komiksowych” – czy ta definicja jest wystarczająca, żeby przedstawić współczesną graphic novel, czyli powieść graficzną? Jest ów gatunek produktem sztuki czy literatury? Może jest to odmiana komiksu najbliższa literaturze? Powieść graficzna wyrasta z komiksu, który staje się coraz bardziej zauważalną reprezentacją kulturową, osobną przestrzenią korespondencji sztuk, ale komiks ma również część werbalną, czyli język i narrację, ekspresywność przekazu, wprowadzające go obszar recepcji funkcjonowania literatury we współczesnej kulturze.
Słowa kluczowe: powieść graficzna, wizualno-werbalna strona tekstu, ikonojęzyczność, literackość komiksu, nowoczesne gatunki literackie, filozofia ponowoczesna
Marcin Chmielewski
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, PUW
filologia polska, licencjat 2023
Szczególny charakter twórczości Jerzego Pilcha sprawia, że jest ona dość chłonna i otwarta na stosowanie różnorodnych technik literackich, także tych, które swymi początkami sięgają końca XIX wieku np. naturalizmu, kierunku literackiego, którego twórca Emil Zola, podobnie jak polski pisarz, był wytrawnym obserwatorem otaczającej go rzeczywistości i zaczynał swój zawód pisarski od dziennikarskiego rzemiosła. W przypadku powieści Pod Mocnym Aniołem sięgnięcie przez jej autora po elementy poetyki naturalistycznej, choć może nieoczywiste, nie musi wcale dziwić. Przede wszystkim wynika z dominującego w powieściach o proweniencji postmodernistycznej eklektyzmu, czyli świadomego mieszania wielu poetyk i stylów.
Słowa kluczowe: prąd historyczno-literacki, zjawisko skończone, nurt oboczny, synteza metod literackich, synkretyzm twórczości postmodernistycznej
Małgorzata Karczmarczyk-Godlewska
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, PUW
filologia polska, 2 rok studiów 2023/24
Ponadczasowa powieść Lalka Bolesława Prusa jest dziełem otwartym na nieskończoną sieć znaczeń i możliwości interpretacji. Ich rezerwuar powiększa się, gdy dochodzi do lektury dzieła przez czytelniczki, jeszcze bardziej, gdy czytelniczki zakorzenione są we współczesności. Perspektywa analityczna artykułu przechodzi od emancypacji kobiet i dyskursu feministycznego w literaturze polskiej do rozważań nad bardziej szeroką teorią gender. Sprowadzenie Lalki wyłącznie do akademickiej kategorii powieści realizmu krytycznego albo do rangi romansu byłoby „gwałtem zadanym literaturze jako takiej, już nawet nie samemu dziełu” polskiego klasyka.
Słowa kluczowe: ponadczasowy utwór literacki, koncepcje interpretacyjne, heterostereotyp, dyskurs feministyczny, teoria gender
Magdalena Kotecka
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
filologia polska, magistratura 2018
Tworząc swoich bohaterów, znany japoński pisarz Haruki Murakami bardzo skrupulatnie podchodzi do kwestii ich imienia, wizerunku, trybu życia, szczegółowo opisuje ubrania, kolory, przestrzeń zamieszkania. Poprzez to wszystko wyraża osobowość i charakter bohatera, określa jego pozycję i status społeczny. Czytając opis bohaterów, można się dowiedzieć, do jakiej klasy społecznej przynależy, jaką posiada tożsamość. Czy w ogóle ją posiada, czy dopiero jej poszukuje. Odpowiedź na pytanie „kim jestem” i odnalezienie się w nowej rzeczywistości zdaje się być nie lada wyzwaniem.
Słowa kluczowe: kształtowanie się tożsamości, sfery życia, zmiana wartości
Sylwia Płusa-Marczyńska
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
filologia polska, licencjat 2023
Pozytywistyczne powieści i krótsze utwory prozatorskie zawierały opisy życia codziennego, w tym praktyki medyczne, częstokroć wywodzące się z medycyny ludowej. Autorka bada, jaka była ich rola w literaturze pozytywizmu oraz czy zawsze traktowano medycynę ludową w sposób pejoratywny. W artykule przedstawiono także naukowe wyjaśnienia opisanych zabiegów.
Słowa kluczowe: literatura pozytywizmu, organicyzm, medycyna ludowa, ziołolecznictwo, powieść historyczna, XIX wiek
Wiesław Przybyła
https://orcid.org/0000-0003-0074-677X
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: wprzybyla@ahe.lodz.pl
W artykule została zaprezentowana – na zasadzie rekonesansu – ontologiczna interpretacja poezji Bolesława Leśmiana. Poezję autora Łąki należy czytać z uwzględnieniem takich pojęć, jak nicość, istnienie, élan vital, stawanie się, byt. Ponadto omówiono w tej pracy zagadnienie rytmu w wierszach Leśmiana. Zwracamy uwagę na kosmiczną rytmizację świata lirycznego. Ludzie są tu bowiem uczestnikami rytmu powszechnego, ogarniającego ontologiczne uniwersum.
Słowa kluczowe: Bolesław Leśmian, filozofia, ontologia, rytm, translatoryka
Wiesław Przybyła
https://orcid.org/0000-0003-0074-677X
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: wprzybyla@ahe.lodz.pl
Inesa Kuryan
https://orcid.org/0000-0001-8265-2149
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: plucha@mail.ru
https://orcid.org/0000-0001-8265-2149
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: plucha@mail.ru
The material presents some important observations regarding innovative Polish-Belarusian research, focusing on the area of the former Grand Duchy of Lithuania and, above all, the entirety of the former Polish-Lithuanian Commonwealth. These Polish-Belarusian studies have been conducted since 2018 at the Academy of Humanities and Economics in Łódź and are currently supported by the National Center for Research and Development of the Republic of Poland through a competitive process. These are historical-literary studies that pertain to a crucial socio-cultural institution, namely literature.
Keywords: unionist topic, collective consciousness, mental history, poetic vision of history, literariness of history
https://orcid.org/0000-0001-5260-9748
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: doroei@autograf.pl
The article characterizes the relationship between literature and photography in a comparative context. Using the example of two works: Widnokrąg (Horizon) by Wiesław Myśliwski and Nakarmić kamień (Feed the stone) by Bronka Nowicka – the author shows the ways of different use of the art of photography in literary communication. First of all, the article emphasizes the role of memory and existential immobilization of events and people presented both in photography and literature.
Keywords: polish novel, photography, memory, intersemiotic translation
https://orcid.org/0000-0002-5498-7037
Mińsk, Białoruś, badacz niezależny
e-mail: kozhinster@gmail.com
The article focuses on how representatives of non-Slavic peoples in the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania, including Lithuanian Tatars, Polish Armenians, and East Slavic Jews, transitioned to Slavic languages. It argues that the primary reason for this language shift was the significant dialectal diversity in their native languages and the necessity to communicate not only with the local population but also with their own ethnic communities. This transition to Slavic languages was further facilitated by the tolerance of the local population toward immigrants. The article also illustrates that during the shift to Slavic languages, these representatives of non-Slavic peoples not only adapted to oral communication but also to written expression.
Keywords: Lithuanian Tatars, Polish Armenians, East Slavic Jews, Slavic languages, Kingdom of Poland, Grand Duchy of Lithuania
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
filologia polska, licencjat 2023
Would the definition of “Writing stories illustrated by artists with comic traditions” be enough to describe the contemporary graphic novel? Is this genre a product of art or literature? Could it be a variation of comics closest to literature? Graphic novels stem from comics, which are becoming an increasingly noticeable cultural representation, forming a distinct space for the interplay of arts. However, comics also have a verbal component, including language, narration, and expressive communication, which integrates them into the reception of literature in contemporary culture.
Keywords: graphic novel, the visual-verbal aspect of the text, iconolinguistics, literariness of comics, modern literary genres, postmodern philosophy
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, PUW
filologia polska, licencjat 2023
Jerzy Pilch’s distinctive approach to literature makes his work quite receptive to various literary techniques, including those dating back to the end of the 19th century, such as naturalism, a literary movement whose creator, Emil Zola, like the Polish writer, was a keen observer of the surrounding reality and began his writing career with journalistic craftsmanship. In the case of the novel Pod Mocnym Aniołem, the author’s incorporation of elements of naturalistic poetics, while not obvious, should not be surprising. Above all, it stems from the dominant eclecticism in novels of a postmodernist origin, consciously blending many poetics and styles.
Keywords: historical-literary trend, finite phenomenon, side current, synthesis of literary methods, syncretism in postmodernist creativity.
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, PUW
filologia polska, 2 rok studiów 2023/24
Bolesław Prus’s timeless novel “Lalka” (‘The Doll’) is a work open to an infinite web of meanings. This reservoir of meanings expands when the work is read by female readers, especially those rooted in contemporary times. The analytical perspective of the article shifts from women’s emancipation and feminist discourse in Polish literature to considerations of a broader gender theory. Reducing “Lalka” solely to an academic work of critical realism or a romance would be a “violation against literature itself, not just the classic Polish work.”
Keywords: timeless literary work, interpretative concepts, heterostereotype, feminist discourse, gender studies
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
filologia polska, magistratura 2018
Creating his characters, the renowned Japanese writer Haruki Murakami meticulously addresses aspects such as their names, appearance, lifestyle, and provides detailed descriptions of clothing, colors, and living spaces. Through all of this, he expresses the personality and character of the protagonist, defining their position and social status. Reading the descriptions of the characters allows one to learn about the social class to which they belong and the identity they possess – whether they have it at all or are still searching for it. The answer to the question “who am I” and finding oneself in a new reality seems to be quite a challenge.
Keywords: shaping identity, spheres of life, change of values
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
filologia polska, licencjat 2023
Positivism novels and short stories contain a lot of daily life description, included diseases and medical treatments. They are very often related to the traditional medicine. Author of article examines what was their role in positivism literature and tries to give the answer if the meaning of some practices cultivated by local herbalist was always presented as pejorative and harmful. In this article there is also a scientfic expalantion of some treatments and herbal plants use.
Keywords: literature of positivism, organicism, traditional medicine, herbal medicine, historical novel, 19th century
https://orcid.org/0000-0003-0074-677X
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: wprzybyla@ahe.lodz.pl
The article presents – on the basis of reconnaissance – an ontological interpretation of Bolesław Leśmian’s poetry. The poetry of the author of Łąka should be read taking into account such concepts as nothingness, existence, élan vital, becoming, being. Moreover, this work discusses the issue of rhythm in Leśmian’s poems. We pay attention to the cosmic rhythmization of the lyrical world. People are participants in the universal rhythm encompassing the ontological universe.
Keywords: Bolesław Leśmian, philosophy, ontology, rhythm, translation studies
https://orcid.org/0000-0001-8265-2149
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: plucha@mail.ru